O ‘zbekistonda ko’ chmas mulk obyektlarini oldi-sotdi bitimini amalga oshirishda qiyin ahvolga tushib qolmaslik uchun soliq stavkalari va imtiyozlar kabi barcha xarajatlarni hisobga olish kerak. Uy-joy sotib olish, ta’mirlash yoki sotib olish bilan bog’liq masalalarni hal qilishda mulkdorlar va xaridorlar uchun O’zbekiston soliq qonunchiligini tushunish muhimdir.
Sotishda soliqni qanday aniqlash mumkin?
O’zbekiston Respublikasi soliq kodeksining 2019 yil 30 dekabrdagi 375-moddasi 4-bandida aytilganidek, shaxsiy daromad solig’i oldi-sotdi shartnomasi shartlariga muvofiq mol-mulkni sotib olish narxi va begonalashtirish (mol-mulkni sotish) bo’yicha bitim summasi o’rtasidagi farqdan hisoblanadi.
Masalan, agar kvartira qog’ozlarga ko’ra 10 millionga sotib olingan bo’lsa va 20 ga sotilgan bo’lsa, unda soliq foydadan hisoblanadi.
Agar ob’ekt sovg’a qilish, meros olish yoki xususiylashtirish natijasida sotib olingan bo’lsa, unda bunday mulkning kadastr qiymati narx sifatida hisobga olinadi.
Soliqdan ozod qilish
Istisno, sotilgan mulk fuqaroning mulkida uch yildan yoki 36 kalendar oydan ko’p bo’lmagan vaqt davomida bo’lgan holatlardir.
O’zR soliq kodeksining 378-moddasi (7-bandi):
Soliqdan ozod qilingan daromadlar;
– Ijara huquqi bilan soliq to’lovchiga tegishli ko’chmas mulkni sotishdan tushgan daromad:
– Egasi ega bo’lgan uy-joy 36 kalendar oydan kam:
Shuni ta’kidlash kerakki, mol-mulk sotib olingan kundan boshlab uch yildan kam muddatga egalik qilganda, ushbu imtiyoz endi mulkka taalluqli emas va soliq solish standart stavka bo’yicha amalga oshiriladi.
O ‘ zbekiston Respublikasi soliq kodeksining 378-moddasi(11-bandi).
Soliqsiz daromadlar:
– Meros, sovg’a yoki mukofot olish natijasida fuqarolardan bepul olingan pul va natura shaklidagi daromadlar:
– Istisno: qarindosh bo’lmagan shaxslar o’rtasidagi munosabatlardagi ko’chmas mulk, avtomobillar, faol qimmatli qog’ozlar, aktsiyalar, tijorat tashkilotlarining ustav kapitalidagi ulushlar:
O’zbekiston fuqarolari va chet elliklar uchun soliq yig’imlari miqdori
O’zR fuqarosi shaxsiy daromad solig’i O’zbekiston Respublikasi soliq kodeksining 381-moddasiga muvofiq 12% tarif bo’yicha to’lanadi, boshqa davlatlar fuqarolari tomonidan ko’chmas mulkni sotishdan tushgan daromad esa O’zbekiston Respublikasi soliq kodeksining 382-moddasiga muvofiq 20% tarif bo’yicha soliqqa tortiladi. Shuni ta’kidlash kerakki, imtiyozlar chet elliklarga ta’sir qilmaydi.
Yuqorida aytib o’tilganidek, daromad o’n million bo’lgan va undan soliqlar hisoblangan kvartirani sotish misolida, bu o’xshashlik bilan, keyin soliq imtiyozlarini hisobga olmagan holda, O’zbekiston fuqarosi 1,2 mil soliq to’laydi. 10 million foydadan va mamlakatning norezidenti bo’lgan kishi bu holda 2 mil to’laydi. so ‘ m.
Shuni ta’kidlash kerakki, soliqni to’lash bitim notarial idora orqali rasmiylashtirilgandan so’ng amalga oshiriladi, shuning uchun shuni yodda tutish kerakki, agar sotilayotgan kvartira imtiyozli soliqqa tortilmasa va sotuvchi O’zbekiston fuqarosi bo’lsa, bitim allaqachon amalga oshirilganiga qaramay, sotilgan mol – mulkdan daromad solig’ini to’lash zarurligi to’g’risida sizga xabar berilishi mumkin. Chet el fuqarosidan ko’chmas mulk sotib olayotganda, odam unga daromad solig’ini to’lamasligi mumkin. Notariusdan sotib olish bo’yicha bitim tuzilgandan so’ng, chet el fuqarosidan ko’chmas mulk sotib olgan shaxs, mulk huquqini ro’yxatdan o’tkazishning keyingi tartibi uchun sotuvchi (chet ellik) tomonidan soliqni to’lash to’g’risidagi guvohnomani olib ketishi kerak, aks holda hujjat ko’rib chiqish uchun olinmaydi.